Yeni bir biyonik bacak, diz altından bacağı kesilen kişilerin yeniden yürümelerine imkân sağlıyor.
Yakın zamanda yapılan bir araştırma, protez bir bacağın, vücudun sinir sistemi tarafından kontrol edilebileceğini gösterdi. Uzvun tedavi maksadıyla kısmen veya tamamen kesilmesi (ampütasyon) sırasında, cerrahlar, hastanın kesilen bacağındaki kas çiftlerini birbirine bağlayarak hastanın o uzvu hâlâ mevcutmuş gibi hissetmelerini sağlıyor. Araştırmacılar, bu kasların yanına elektrotlar yerleştirerek elektrik sinyallerini ölçüyor ve bu sinyaller bir kontrol sistemi tarafından yorumlanarak robotik protezin çalıştırılmasına vesile oluyor.
Diz altı ampütasyon yapılmış yedi kişinin katıldığı bir çalışmada, bu ameliyatı geçirenlerin, daha hızlı yürüdüğü, engellerden kaçındığı ve merdivenleri daha kolay bir şekilde tırmandığı tespit edildi. Çalışma, hastaların bu ameliyattan sonra daha az ağrı ve kas erimesi yaşadığını ortaya koydu. Şu ana kadar dünya genelinde yaklaşık 60 hasta bu ameliyatı geçirdi.
Yeni yöntem, kol ampütasyonlarına da uygulanabiliyor. Bu çalışma, ciddi uzuv yaralanmaları olan hastaların, beden fonksiyonlarının düzelmesinde, önemli bir potansiyel olduğunu gösteriyor.
Hedef, sinir sisteminin uzvu kontrol etmesini sağlayıp uzvun, robotik kontrol sistemleri ve sensörlere gerek kalmadan vücudun bir parçası gibi hissettirilmesidir. Araştırmacılar, fıtrî kas etkileşimlerini koruyan bu ampütasyon tekniğinin daha fazla hastanede standart bir prosedür hâline gelmesini ümit ediyor. Elbette, bu alanda daha fazla araştırma ve geliştirme çalışmasına ihtiyaç var.
Görüldüğü gibi, bilim ve teknoloji, insanlığa ve faziletlere hizmet ettiği takdirde hakiki vazifesini eda etmiş oluyor.
Kaynak: H. Song ve ark. “Continuous neural control of a bionic limb restores biomimetic gait after amputation”, Nature Medicine, Temmuz 2024.
