Taklitteki Hikmet

Çiçek sinekleri, fıtrî yapıları itibarıyla bir arıya benzer şekilde yaratılmıştır ve bu benzerlik onları avcılardan korur. Tabiatta, ekosistemde hayatî görevler yüklenmiş böyle pek çok canlı, daha yırtıcı bir böcek ya da hayvana benzer şekilde yaratılmıştır. Bu duruma “Batesçi taklit” (Batesian mimicry) adı verilir.
Yakın zamanda, 3D yazıcılar ve yapay zekâ desteğiyle, Nottingham Üniversitesinde tabiatta var olmayan bazı benzer böcek formları üretildi. Bu taklitçilerin, insan bakışına göre “mükemmel” şekilde benzetilmesi hedeflendi. Mesela çiçek sineği, bazı renk ve desen değişiklikleri ile yaban arısına daha fazla benzetilerek çeşitli yırtıcı kuş ve diğer avcılara sunuldu. Deneyler sonucunda, avcıların tepkilerinin şekilden çok renge duyarlı olduğu gözlemlendi. Yani, insan eliyle “mükemmel” hâle getirilen taklit yerine, Allah’ın yarattığı mevcut hâliyle sinek daha fazla korunma sağladı.
Gelişen teknolojinin sunduğu imkânlarla gerçekleştirilen bu çalışma, insanın düşündüğü türde bir mükemmelliğin tabiatta her zaman karşılık bulmadığını; her şeyin bir düzen ve ölçüyle yaratıldığını bir kez daha ortaya koydu. İnsan, ilmî gelişmelerle aklındaki sorulara cevap bulmaya çalışırken, mükemmel yaratılış karşısında hayranlık duymaktan kendini alamıyor. Zira mükemmellik, her zaman insanoğlunun anladığı ölçülerdeki kusursuz bir görüntüde değil; belki derin bir hikmette gizlidir.
“Muhakkak ki Biz her şeyi bir kaderle, bir ölçü ile yarattık.” (Kamer, 54/49) Bu hakikat, yeni teknolojiler ile daha da iyi kavranmakta ve bu vesileyle insanın imanı ziyadeleşmektedir. Kur’ân, zaman ihtiyarladıkça, keşfedilen yeni bilgi ve hakikatlerle daha bir anlaşılmakta; daima terütaze bir hitap olarak insanlığa seslenmeye devam etmektedir.

Kaynaklar
Taylor, C. H., Watson, D. J. G., Skelhorn, J. et al. (2025). Mapping the adaptive landscape of Batesian mimicry using 3Dprinted stimuli. Nature. https://doi.org/10.1038/s41586-025-09216-3, accessed August 8, 2025.

Prof. Dr. Suat Yıldırım, Kur’ân-ı Hakîm ve Açıklamalı Meali, Define Yayınları, Ocak 2013, İstanbul. https://www.kuranmealleri.net/kamer-suresi/suat-yildirim-meali/, erişim tarihi: 8 Ağustos 2025.

Bu yazıyı paylaş