İspanya’nın tarih kokan topraklarında, taş döşeli sokaklar boyunca açılan tezgâhların üzerinde, rengarenk çiçeklerle süslü tabaklarda bir ikram sergileniyordu: polvoronlar… Bu zarif polvoron kurabiyeleri, belki de şehirde dolaşan eski bir tarifin gizemli mirası olduğunu fısıldıyorlardı. Polvoronların kokusu, tarihî sokakların arasında süzülen rüzgârla birlikte yayılırken, ağızlarda bıraktığı tat, geçmişin izlerini hatırlatıyordu. Öğütülmüş kuru yemişin eşsiz aroması ise, damaklarda bıraktığı iz ile birlikte, bizi âdeta bir masalın içinde dolaştırıyor, Endülüs’ün masalımsı dönemine, renkli geçmişine götürüyordu.
Endülüs’ün Kuruluşu
İspanya, İber Yarımadası’nda bulunan bir Güneybatı Avrupa ülkesidir. İnsan medeniyetinin bu yarımadadaki tarihi, günümüzden 35.000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Bu dönem boyunca İber Yarımadası; Keltler, Kartacalılar, Fenikeliler ve Yunanlar gibi birçok kavim ve halk tarafından istilaya uğramıştır.[i] M.Ö. ikinci asırda Roma hâkimiyeti altına giren İspanya, M.S. beşinci asrın başlarında Cermen halkının istilasına uğramış ve önce Vandallar sonra da Vizigotlar buraya yerleşerek hâkimiyetlerini kurmuşlardır. Sekizinci yüzyılın başlarında İslam fetihleri gerçekleşmiş ve Arap ve Berberiler bu bölgeye gelerek yerleşmişlerdir.[ii]
Endülüs, İslam medeniyetinin filizlendiği ilk asrında, İber Yarımadası’nda, kendine has şartları ve tecrübeleriyle, müstesna bir medeniyet ve kültür mozaiği olarak tarih sahnesine çıkar. Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) ve ashâbının başlattıkları büyük fetih hareketleri, sekizinci yüzyılın başlarında tâbiînin büyüklerinin öncülüğünde Mağrib-i Aksa’yı da aşarak İber Yarımadası’na ulaşır.[iii] İberya’nın büyük bir kısmı ele geçirilir ve Endülüs medeniyetinin temelleri atılır.[iv]
[i] “İspanya tarihi”, tr.wikipedia.org/wiki/İspanya_tarihi
[ii] İbn Haldun, Kitâbü’l-İber ve Dîvânü’l-Mübtedei ve’l-Haber (IV), Beyrut: Müessesetü’l-A’lâ li’l-
Matbûât, 1971, s. 117.
[iii] Ali Vasfi Kurt, “Mağrib ve Endülüs’te hadis ilminin gelişim safhaları ve Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin
hadis kültürü”, (yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ankara,1997, s. 72–88.
[iv] İbn Kesîr, El-Kâmil fi’t-Târîh (IV), Beyrut: Dâru Sâdır, 1965, s. 172–174.
