Sosyolojik, politik, dinî ve diğer toplumsal alanlarda ortaya çıkan aksiyoner ve reaksiyoner hareketler, genellikle kurucuların liderliğinde başlayıp onların belirlediği politikalar çerçevesinde şekillenir. Bu bağlamda coğrafi ve kültürel yapılar da bu hareketlerin oluşumunu, liderlik tarzını ve çalışma prensiplerini doğrudan etkilemektedir. Bu hareketlerin sürekliliği ve devamlılığı ile ilgili örneklerin bir kısmına şahit olup, büyük bölümünü de tarihi kaynaklarda görmekteyiz. Fethullah Gülen’in kendine has liderliğinde oluşan Hizmet Hareketi de anılan teorik çerçevede, yaklaşık yarım asır önce Türkiye’de başlamış olup, hâlen dünyanın pek çok ülkesinde faaliyetlerine devam etmektedir.
Gülen, temel yaratılış değerlerinden oluşturduğu evrensel ve modern hayatın şartlarına bağlı bir toplumsal hareketin kuruluşuna rehberlik yaptı. O, kendini öne çıkarmadı; ancak farklı bir liderlik anlayışıyla yol arkadaşlarına ilham verdi ve onları yönlendirdi. O gerçekten ilginç bir şey başardı. Bilinen klasik bir liderden ziyade, anlattıklarını yaşayan bir birey olarak ortaya koyduğu ve başlattığı hareketin içinde “temsil keyfiyeti” ile yaşadı. Hareketin merkezine evrensel bir hizmet fikrini koyarak yola çıktı. Onun yaklaşımı uzun süreli, faydalı psikolojik ve toplumsal etkiler oluşturabilecek sağlam bir temele dayanıyor. Kişisel hayatını arka plana koyarak, “evrensel hizmet” fikrini nesilden nesile aktarılabilecek sürdürülebilir bir eylem hâline getirdi. Onun ve dünyanın geniş coğrafyalarında etkili olan gönüllüler hareketinin temel dinamikleri ve belli başlı özellikleri aşağıda sıralanmıştır.
