“Geceyi ve gündüzü, Güneş’i ve Ay’ı yaratan O’dur. Her biri bir yörüngede yüzmektedir.” (Enbiya, 21/33).
Yaşına, tecrübesine ve eğitim seviyesine bağlı olarak hemen hemen herkes, mevcudatla alakalı bazı gerçeklerin farkındadır. Güneşin doğudan doğup batıdan battığını, suyun 100 santigrat derecede kaynadığını, manevîhisleri yanında, insanların beş maddîduyusu olduğunu, kuşların sevk-i İlahiyle binlerce kilometre göç ettikten sonra, geri dönüş yolunu bulabileceklerini biliyoruz. Aynı şekilde, termodinamik kanunları, yer çekimi kanunu ve gezegenlere özgü hareket kanunları; bilim insanlarının kâinatın nasıl işlediğini açıklamak için kullandığı birçok araç arasındadır. Benzer şekilde, kâinatta “dairevîhareket” gerçeği vardır. Galaksiler, yıldızlar, gezegenler ve uydulardan insan gözüne kadar kâinatın her yerinde daireler çizilmektedir.
Gezegenlerin Dönüşü
Dünya, Güneş Sistemimizdeki gezegenden biridir. Bu sistemdeki bütün gezegenler güneşin yörüngesinde dönmektedir. Astronomiden biliyoruz ki Güneş’in içine bir milyondan fazla Dünya sığabilir. İnsanlık tarihi boyunca, semayı rasat edenler, bu gezegenlerin sistematik bir şekilde hareket ettiğini fark ettiler. Gezegenler, güneşin kütlesinin sebep olduğu muazzam yer çekimi sebebiyle yörüngede tutulmaktadır. Elbette, bu sebep sonuç ilişkisi, sırların perde önüne yansıyan bir görüntüdür. Bütün zahirîve bâtınîsebepler, O’nun (celle celâluhu) mutlak ilim, emir, kudret ve iradesine nazlanmadan itaat eder. Her gezegen kendi etrafında ve güneşin çevresinde döner. Ayrıca gezegenlerin etrafında dönen yüzden fazla uydu vardır. Merkür ve Venüs hariç her gezegende en az bir uydu mevcuttur. Mesela Jüpiter’in çevresinde; Ganymede, Callisto ve Europa gibi en az 67 uydu bulunmaktadır. Ayrıca Güneş Sistemimiz, Güneş’in etrafında dönen farklı gök cisimleriyle (kuyrukluyıldızlar, meteorlar, asteroitler ve kozmik toz) kaynamaktadır. Güneş’in Samanyolu galaksimizdeki yaklaşık 200 milyar yıldızdan (belki daha fazla) biri olduğuna inanılmaktadır. Galaksiler de hareket eder, birbirlerini çeker ve bunu kendi etraflarında dönerken yaparlar. Yani, kâinatta sürekli bir faaliyet vardır.[1]
Atomdaki Hareket
1920’lerde, kuantum mekaniği alanında araştırmalar yapan bilim insanları, bir atomun küçük bir güneş sistemi gibi olduğunu keşfettiler. Gezegenler güneşin etrafında eliptik olarak dönerken, elektronlar atomun çekirdeğinin etrafındaki yörüngelerinde, bulut benzeri dalgalar halinde dönerler.[2]
Kan Dolaşımı
Kalb insan vücudundaki en hayatîve büyüleyici organlardan biridir. Yumruk kadar olmasına rağmen, her gün 100.000 kez genişleyip daralarak, dakikada yaklaşık 5 litre kan pompalayan bir enerji santrali gibi çalışır. Kalb atarken, kan; dolaşım sistemindeki kan damarlarından insan vücudunun her tarafına ulaştırılır. Kanın günde yaklaşık 20.000 km seyahat ettiği bilinmektedir. Kan dolaşımı insan hayatı için elzemdir: Sadece oksijen ve gıda maddeleri organlara aktarılmakla kalmaz, aynı zamanda sağlıklı bir hayat sürdürebilmek için karbondioksit gibi atıklar organlardan uzaklaştırılır.[3]-[4]
İnsan Hayatında Beş Safha
Dört mevsim döngüsüne benzer şekilde, insan ömründe de beş veya altı farklı safha görülür (doğum, bebeklik, çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik). İnsanın dünyevîhayatı, anne rahminde hardal tohumundan daha büyük olmayan tek bir hücre olarak başlar. Sonsuz bir kudret, hikmet ve rahmetle, dokuz ay sonra, bebek; dünyaya gözlerini açar. İlk yılında bebek, tamamen ebeveynin bakımına bağlıdır. Çocukluk, hayatlarını devam ettirmek için temel şeyleri öğrendikleri 4 ile 13 yaş arasındaki bir dönemi içerir. Ergenlik, çocuğun yetişkine dönüştüğü, bedenlerinin hızlı bir dönüşümüne uğradığı zamandır. 20 yaşından sonra insan vücudu gelişmeyi ve büyümeyi durdurur. Yaşlandıkça ruhumuzun beden evi harap olmaya başlar.[5]
Tavaf
İslam’ın şartlarından biri olan Hac ibadetinde yapılan tavaf, kâinattaki dairevîhareketleri, semadaki ve atomlardaki faaliyetleri, dolaşım sistemini ve hayat döngüsünü hatırlatır. Mekke’deki Kâbe’yi tavaf eden milyonlarca hacı, Allah’ın (celle celâluhu) birliğine derin bir haşyet ve cezbeyle mukabele eder. Yedi defa yapılan bu hareket, dayanışma ve birliğin korunması gibi sosyal manaları da ihtiva eder.
“Yedi kat gök, dünya ve onların içinde olan herkes Allah’ı takdis ve tenzih eder. Hatta hiçbir şey yoktur ki Ona hamd ile tenzih etmesin. Ne var ki siz onların bu tenzih ve takdislerini iyi anlayamazsınız. Bunca azametiyle beraber, kullarının gaflet ve cürümlerine karşı, O, halimdir, gafurdur (çok müsamahalıdır, affedicidir).” (İsra, 17/44).
Sonuç
Gezegenler güneşi, elektronlar atom çekirdeğini, hacılar Kâbe’yi tavaf eder. Kan insan vücudunda devr-i daim yapar, mevsimler birbirini kovalar, insan hayatındaki safhalar ardı ardına devam eder. Hepsini çıplak gözle göremesek de kâinattaki her şey hareket halindedir.
Rahmeti Sonsuz’un muhabbet, merhamet ve lütfuna mazhar olmak için faziletler ve ortak insanîdeğerler ekseninde hareket etmemiz gerekir. Fedakârlık, bağışlama, muhabbet, hürmet, şefkat, alçakgönüllülük ve sabır gibi faziletler yörüngesinde hareket etmemiz, bizi birbirimize ve Rabbimize yaklaştıracaklar. Bu tür insanîvasıflardan ayrılmak, Dünya’nın yörüngesini terk etmesi gibidir.
Kaynak: “Circling in the Universe” Jacob Hardy, The Fountain, Sayı 127, (Ocak – Şubat 2019).
Dipnotlar
[1]spaceplace.nasa.gov/review/dr-marc-space/solar-systems-in-galaxy.html.
[2]“A Tiny Solar System After All,” Nisan 7, 2004. Rev. Focus13, 15. physics.aps.org/story/v13/st15.
[3]“Amazing Heart Facts” in Arkansas Heart Hospital. www.arheart.com/heart-health/amazing-heart-facts/.
[4]Jody Braverman, “The Human Life Cycle Stages” www.livestrong.com.
[5]“Growing Older,” Dorling Kindersley, findout! www.dkfindout.com/uk/human-body/life-cycle/growing-older/.
