İletişim, diğer canlılarda olduğu gibi, hayvanların hayatlarında da kritik bir rol oynar, zira iletişimin kaybı, yiyecek bulma ve üreme yeteneklerini etkiler. Rabbimizin sonsuz ilmi ve hikmetiyle takdir etmesinin neticesinde kokular, böceklerin iletişiminde hususî bir vazife görür. Böcekler yiyecek veya uygun bir eşin konumunu bulmak maksadıyla kokuları algılamak için antenlerindeki reseptörleri kullanırlar.
Yeni araştırmalar, hava kirliliğinin böcekler üzerinde olumsuz bir tesiri olduğunu göstermektedir. Genellikle fosil yakıtlarının yanmasıyla atmosfere salınan parçacıklar, toksik ağır metalleri ve organik maddeleri ihtiva eder. 10 mikrondan daha büyük partiküller, gözü ve burnu tahriş edebilir. Bu çalışmada gösterildiği gibi, 2,5 mikrondan daha küçük partiküller, insan akciğerlerinin derinlerine seyahat edebilir ve böcek antenlerinde birikebilir.
Araştırmacılar, Pekin şehrinden ve kırsal Avustralya bölgelerinden toplanan böcekleri incelediler ve şaşırtıcı bir şekilde her iki popülasyonda da bal arıları, yaban arıları, güveler ve sinekler de dâhil olmak üzere çeşitli böceklerin antenlerinde biriken küçük partiküller tespit ettiler. Elektron mikroskobuyla yapılan analizler, bu böcek antenlerinin silikat, uçucu kül ve metal parçacıkları gibi tehlikeli maddeler taşıdığını ortaya koydu.
Bazı deneyler yapan araştırmacılar, 12 saat boyunca hava kirliliğine mârûz kalmanın, sinek beyinlerinde kokuyla ilişkili elektrik sinyallerinin gücünü önemli ölçüde azalttığını ve koku alma duyularını tehlikeye attığını buldular. Bu sonuçlar, böcek antenlerinin zararlı partiküllerle tıkandığında, böceklerin yiyecek, eş veya yumurtlayacakları bir yer aramada zorluk çekeceğini ve bu sebeple popülasyonlarının azalacağını gösterdi.
Şaşırtıcı bir şekilde, uzak ve kırsal habitatlardan gelen böcekler de benzer kirletici maddeler taşıyordu, bu da partiküllerin muhtemelen hava akımlarıyla binlerce kilometre taşınabileceğine işaret ediyordu.
Hikmetle yaratılan böcekler, tozlaşma ve besin döngüsü yoluyla ekosistemimizde önemli roller oynarlar. Hava kirliliği, böcek popülasyonlarındaki global düşüşlerin ana sebeplerinden biri olabilir.
Cenab-ı Hak, yeryüzünde muhteşem bir ekosistem yaratır. “Yerde hareket eden hiçbir canlı, kanatlarıyla uçan hiçbir kuş türü yoktur ki sizin gibi birer toplum teşkil etmesinler.” (En’âm, 6/38) âyet-i kerimesi, ihtimamla korumamız gereken ekolojik dengeye dikkatlerimizi çekmektedir.
Qike Wang ve ark. “Short-term particulate matter contamination severely compromises insect antennal olfactory perception”, Nature Communications, Temmuz 2023.
