Hayvanlar âleminin enteresan üyelerinden birisi olan karıncalar, arı ve termitlerin de dâhil olduğu “Sosyal Böcekler”kavramı altında incelenirler. Bir milyondan fazla türün bulunduğu böcekler sınıfı içinde, yüz binlerce türde olmayan bir özellik, sadece karınca, termit ve arılara ait bir hususiyet olarak dikkat çekmektedir. Nedir bu özellikleri? Ancak insan gibi şuurlu ve akıllı varlıkların uzun bir süreç içinde inşa edebildikleri medeniyetin gereği olarak “iş bölümü ve sosyal düzeni inşa eden ilişkiler” şeklinde özetlenebilecek davranışları, akılsız böcek türleri, hiçbir eğitim görmeden ve bilgi birikimi olmadan nasıl sergilemişlerdir?
Hayat Kurtarıcı Operasyon
Kur’ân-ı Kerim’de Nahl (arı) ve Neml (karınca) olarak iki sûrenin ismi olmuş bu hayvanlar, diğer böceklerden niye ayrıcalıklı bir konuma getirilmiştir? Neml sûresinin 18. âyetinde, “Nihayet karınca vadisine geldiklerinde, bir dişi karınca dedi ki: ‘Ey karınca topluluğu, kendi yuvalarınıza girin, Süleyman ve orduları, farkında olmaksızın sizi kırıp geçmesin.’” şeklinde bahsedilen karıncalara dair yeni yapılmış bir araştırma, insan dışında ilk defa başka bir canlıda görülen, hayat kurtarıcı cerrahî operasyonları gündeme getirmiştir.
Açık yaralar, hayvanlarda önemli enfeksiyon ve ölüm riskleri oluşturmaktadır. Bu riskleri azaltmak için pek çok hayvan türü, yaralarına antimikrobiyal bileşikler uygular. Karınca toplulukları da hastalık yapıcı mikroplarla savaşmak için vücutlarındaki bir bezde (metapleural bez) sentezlenen antimikrobiyal salgıları kullanırlar. Yapılan yeni çalışmada bilim insanları ilk defa çok farklı bir özellikle karşılaştılar.
Florida’da yaşayan marangoz karıncalarının (Camponotus floridanus), enfeksiyonların yayılmasını önlemek için yaralı organı kesme (ampütasyon) ve yara temizleme işlemi yaparak arkadaşlarının hayatlarını kurtardıklarını keşfettiler. Almanya’daki Würzburg Üniversitesinde davranış ekoloğu ve çalışmanın başyazarı Erik Frank, “Cerrahî operasyon diyebileceğimiz bu davranış, hayvanlar âleminde, karmaşık ve sistematik bir şekilde ampütasyonun gerçekleştirildiği tek örnektir.” demektedir.
