Bilim insanları, hasarlı sinir dokusunu onarabilen, “biyobotlar” (biyolojik malzemelerden yapılmış minik robotlar) geliştirdiler. Hayvan hücrelerinden üretilen önceki prototiplerin aksine, bu biyobotlar, insanlara ait trake (soluk borusu) hücreleri kullanılarak oluşturuldu ve tıpta yeni imkânlar sundu.
Biyobotlar, soluk borusu hücrelerinin iki hafta boyunca bir jel içinde küreler hâlinde büyütülmesiyle üretildi, ardından kıvamı daha düşük bir çözeltiye aktarılıp bir hafta boyunca bekletildi. Bu süreç, hücrelerdeki küçük tüylerin dalgalanmasına ve kürelerin kürek gibi işlev görmesine vesile oldu. Sonuçta ortaya çıkan biyobotlar, her biri birkaç yüz hücreden oluşan ve düz çizgiler ve daireler gibi çeşitli yüzme desenleri sergileyen yapılar oluşturdu. Tedavi potansiyellerini değerlendirmek için araştırmacılar, birkaç biyobotu bir tabağa yerleştirip bir “süperbot” oluşturmak üzere birleştirdiler. Bu süperbot, kasten çizilmiş bir nöral doku tabakasının üzerine yerleştirildi. Şaşırtıcı bir şekilde, üç gün içinde, süperbotun vesilesiyle nöron tabakasında iyileşme görüldü.
İleriye dönük olarak, araştırmacılar, bir kişinin kendi dokusundan yapılan biyobotların arterlerin temizlenmesi, mukusun parçalanması veya ilaçların iletilmesi gibi uygulamalarda kullanılmasını hedefliyorlar. Farklı hücre tipleri ve uyarıcılar araştırılarak biyobotların sürdürülebilir inşaat çalışmaları ve uzay araştırmaları gibi alanlarda kullanım potansiyeli de ortaya çıkabilir. Bu çalışmaların nihaî hedefi, biyobotları rejeneratif (yenileyici) tıpta kullanarak, uzuvların yeniden büyümesi gibi gelişmelerin sağlanmasıdır.
“Hastalandığımda O’dur bana şifa veren.” (Şuarâ, 26/80) âyeti, şifa arayanlara Rabbimizin ilham ettiği çözümlere de işaret eder. Hayata hizmet edenlerin varlığı, insanlık için bir ümit kaynağıdır.
Kaynak: G. Gumuskaya ve ark. “Motile Living Biobots Self: Construct from Adult Human Somatic Progenitor Seed Cells”, Advanced Science, Kasım 2023.
