Stratejik düşünme; bir organizasyonun zayıf ve güçlü noktalarını göz önünde bulundurarak çevredeki fırsat ve tehditleri, değişimin, belirsizliğin ve çalkantıların yoğun olduğu bir ortamda organizasyonun gelecekteki konumunu sezebilmeye ve buna göre kararlar alıp hayata geçirebilmeye vesile olan bir düşünme tarzıdır.
Stratejik düşünme ile ilgili önemli çalışmalar yapan Ingrid Bonn, bu düşünme tarzını üç temel unsurun meydana getirdiğini ileri sürmüştür:
- Farklı unsurların birbirleri ile nasıl bir etkileşim hâlinde olduklarını ve bir sorunun çözülmesinin diğer bir soruna etki edip etmediğini sorgulayan sistem düşüncesi.
- Geleneksel yaklaşımların araştırıldığı, farklı ihtimallerin hayal edildiği, fikirlerin seçildiği ve geliştirildiği süreç olan yenilikçilik.
- Yüksek seviyede belirsizliğin ve sınırlı bilginin söz konusu olduğu durumlarda, sağlıklı stratejiler geliştirilmesinde ve doğru bir yön belirlemesinde yol gösteren bir rehber olan vizyon.[i]
Stratejik düşünme, Fethullah Gülen Hocaefendi’nin ısrarla ve hassasiyetle tavsiye ettiği ve sık sık üzerinde durduğu hususlardan biridir. Muhtelif zamanlarda, konuyu “stratejik akıl”, “düşüncenin enginliği” ve “riyazî düşünce” kavramları ile izah etmiştir.[ii]
Muhterem Hocaefendi, “Düşüncenin enginleşmesi” konulu sohbetinde engin düşüncenin tarifini yapmakta ve bu düşüncenin farklı buutlarını şu şekilde sıralamaktadır: “Engin düşünce ufku; araştırma ve hakikat aşkı ile analiz ve sentez yapabilen, ele aldığı meseleleri ilmî blokajlar üzerine oturtabilen insanların düşünce ufkudur.”[iii] Engin düşüncenin buutları ise, aşağılık kompleksinden sıyrılmak, isimlerden ziyade sıfatların önemli olduğunu fark etmek, Kitap ve Sünnet kriterleri ile mahrutî bir bakışa sahip olmak (bütüncül bakış/sistem yaklaşımı), güzergâh emniyetine hassasiyet göstermek, yaşadığımız dünyayı doğru okumak, düşünceleri aksiyon hâline getirmek ve ortak akıl ile iş birliği içinde çalışmaktır.[iv]
[i] Ingrid Bonn, “Developing strategic thinking as a core competency”, Management Decision, 2001, 39/1, s. 63–71; M. Çiçek ve A. Naktiyok, “Stratejik Düşünmenin Belirleyicileri Olarak Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme”, Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 2013, Cilt:1, Sayı:1, s. 39–61.
[ii] M. Fethullah Gülen, “Aşk, Cesaret ve Stratejik Akıl”, 23 Ağustos 2015, herkul.org/kirik-testi/kirik-testi-ask-cesaret-ve-stratejik-akil/; M. Fethullah Gülen, “Düşüncenin Enginleşmesi”, 22 Kasım 2015, herkul.org/kirik-testi/kirik-testi-dusuncenin-enginlesmesi/; M. Fethullah Gülen, Ruhumuzun Heykelini Dikerken-1, İstanbul: Nil Yayınları, 2011, s. 48.
[iii] M. Fethullah Gülen, “Düşüncenin Enginleşmesi”, 22 Kasım 2015, herkul.org/kirik-testi/kirik-testi-dusuncenin-enginlesmesi/
[iv] A.g.e.
