İncirin Kur’ân-ı Kerim’de hususî olarak zikredilmesi, Müslüman araştırmacıların çok ilgisini çektiği gibi, diğer inanç sistemlerine mensup araştırmacılar da incire çok alâka duymuşlardır. Yapılan çalışmaların çok fazla olması sebebiyle, genel geçer ifadeler yerine, sırasıyla hangi hastalıklarla ilgili neler yapıldığını, kaynaklarıyla belirtmek daha faydalı olacaktır.
Dermatolojik Hastalıklar
İncirin yapraklarından lateks adı verilen, süt kıvamında, beyaz, çok sayıda bileşik ihtiva eden, reçinemsi bir madde salgılanır. Yapraklarda bulunan psoralen ve bergapten isimli maddeler, sedef hastalığı ve vitiligo gibi bazı deri problemlerinin tedavisi için ümit vaadetmektedir. Yapraklarda bulunan ve kafeoilkinik asit, ferulik asit ve kuersetin gibi biyoaktif fenolik bileşiklerin, vücuttan süperoksit radikalini temizlemede çok tesirli olduğu, organik asitlerden oksalik, sitrik, malik, kinik, şimimik ve fumarik asitlerin fizyolojik homeostazin bozulduğu hastalıkların tedavisinde önemli olduğu gösterilmiştir.[1]
Yeni kırılmış incir sapının sütlü suyunun vücuttaki siğilleri yok ettiği bulunmuştur ve yapılan bir çalışmada muhtemel viral kaynaklı hastalıkların tedavisi için kullanılan incir sütünün, herpes virüsü, ekhovirüs ve adenovirüs kaynaklı bulaşıcı hastalıklarda faydalı olduğu gösterilmiştir.[2],[3] Dermatitli 45 çocukta yapılan bir çalışmada, kuru incir meyvesi özünden yapılan ve iki hafta boyunca günde iki kere uygulanan bir kremin, dermatit semptomlarını tedavi etmede standart tedavi olan hidrokortizon kreminden daha tesirli olduğu gösterilmiştir.[4] İncirle beraber diğer birkaç meyve ile yapılan karışımın cilt hücreleri üzerinde antioksidan tesir yaptığı, derideki kolajen liflerinin yıkımını azalttığı ve derideki kırışıklıkların görünümünü iyileştirdiği gösterilmiştir.[5]
Mide ve Bağırsak Hastalıkları
Dışkıları yumuşatıp posayı artırarak kabızlığı giderir. Bağırsaklarda bulunan sağlıklı bakteriler için prebiyotik veya besin kaynağı olarak hizmet eder. Sindirim sağlığını geliştirmeye yardımcı olabilecek lifler bakımından çok zengindir.[6],[7]Kabızlığı bariz, irritabl bağırsak sendromu ve ülseratif kolit gibi sindirim bozuklukları olan 150 kişide yapılan bir araştırma, günde iki kere yaklaşık dört kuru incir (45 gram) tüketenlerin, kontrol grubuna kıyasla ağrı, şişkinlik ve kabızlık dâhil olmak üzere, semptomlarında önemli bir azalma görüldüğü tespit edilmiştir.[8] İncir sütünde bulunan fisinenzimi, bağırsak solucanlarına karşı etkili olup kaynatılmış incir suyunun gaz giderici özelliği tespit edilmiştir. Ülserler, dizanteri, diyare, karın ağrısı ve hemoroit gibi çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde çok tesirli olarak kabul edilir.
Ağrı ve İltihaplanma
İncir yaprakları kaynar suda bekletilip yumuşatılarak ağrılı bölgelere yapıştırıldığında veya meyvesi de ezilerek lapa şeklinde uygulandığında, steroidler ve flavanoitlerin antioksidan özelliği ile böcek sokması ve ısırmasının sebep olduğu ağrıyı kestiği ve iltihap çözücü (antienflamatuar) özelliği ile iltihaplanmaları azalttığı gösterilmiştir.[9] Kuru incirin, kan plazmasının antioksidan kapasitesinde önemli bir artış sağladığı gösterilmiştir. İncir yapraklarının alfa tokoferol, flavonoid ve fenol muhteviyatını değerlendiren bir çalışmada, antioksidan kapasitesinin çok yüksek olduğu gösterilmiştir.[10] İncir, proantosiyanidinler gibi mükemmel bir fenolik bileşik kaynağı olup en iyi fenolik bileşik kaynağı olarak bilinen siyah üzüm ve çaydan daha fazla fenol ihtiva ettiği için antikanser, hepatoprotektif, hipoglisemik, hipolipidemik ve antimikrobiyal tesirlerinin kaynağı bu maddeler olabilir.[11]
Solunum Yolları Hastalıkları
Kuru incirin kaynatılmasıyla elde edilen suyun gargara yapılarak boğaz ağrılarında, balgam söktürücü ateş düşürücü olarak ve ağızdaki aftlara karşı kullanılabileceği gösterilmiştir. Ateş düşürücü madde olan parasetamol (150 mg/kg) ile karşılaştırıldığında, beş saat daha fazla etki ettiği, oral bakterilere karşı güçlü bir antibakteriyel aktivite gösterdiği, fıtrî bir antibakteriyel ajan gibi davranabileceği ispatlanmıştır.
İdrar Yolu Hastalıkları
Suda kaynatılmış incirlerin idrar söktürücü olarak faydalı olduğu ve böbreklerdeki küçük taşları erittiği (henüz araştırma ile gösterilmedi) iddia edilmektedir.
Karaciğer Hastalıkları
Hindistan’da sarılık tedavisi için insanların yapraklarını çiğnedikleri görülünce, bu bitkinin karaciğer üzerinde koruyucu ve tamir edici rolü olduğu düşüncesiyle yapılan bir araştırmada, gölgede kurutulan incir yaprakları toz ve ekstrakt hâline getirilmiştir. Sıçanlar üzerinde yapılan testlerde, karaciğeri zehirleyen çeşitli maddelerin yaptığı tahribata karşı karaciğerde iyileşmeye ve tahribatın düzeltilmesine yardımcı olduğu gösterilmiştir.[12]
Tansiyon
Kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olan bir mineral olan potasyum için iyi bir kaynak olması açısından tansiyonu dengelemede tesirlidir. Bir çalışmada, incir ekstraktının normal kan basıncına sahip sıçanlarda kan basıncını düşürdüğü gösterilmiştir.[13]
Diyabet
Yaprak ekstresi ile tedavi edilen diyabetik sıçanlarda, plasma insulin seviyeleri önemli ölçüde iyileşmiş ve kilo kaybı önlenmiştir. 1998’de tip 1 diyabetli 10 kişide yapılan bir çalışma, kahvaltıda incir yaprağı çayı içmenin, insülin ihtiyaçlarını azaltmış olabileceğini göstermiştir. İncir yaprağı çayı içtiklerinde, insülin dozları ayda yaklaşık %12 oranında azalmıştır.[14] Daha yakın tarihli bir çalışmada, yüksek dozda incir meyvesi özü içeren içeceklerin, incir meyvesi özü içermeyen içeceklerden daha düşük bir glisemik indekse sahip olduğunu bulunmuştur. Bu tespit, bu içeceklerin kan şekeri seviyeleri üzerinde daha olumlu bir etkiye sahip olacağı anlamına gelmektedir.[15]
Üreme Rahatsızlıkları
İncir, cinsî faaliyet açısından zaafiyet yaşayanlar için afrodizyak olarak kullanılabilir.
Kalb ve Damar Hastalıkları
Damar problemlerine bağlı olarak gelişmiş felçlere karşı iyileştirici yönü belirlenmiştir. Kan basıncını ve kandaki yağ seviyelerini iyileştirebilir; bu da damar sağlığını iyileştirmeye ve kalp hastalığı riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca hayvan çalışmalarında, incir yaprağı özünün, toplam kolesterol, HDL (iyi) kolesterol ve trigliserit seviyelerinde iyileşmelere vesile olduğu gösterilmiştir.[16]
Alzheimer
Avustralya ve Amerika üniversiteleri tarafından yapılan bir araştırma, incirlerin yaşlanma sırasında inflamatuar sitokinleri azaltabildiğini ortaya çıkarmıştır. Bu da alzheimer gibi hastalıkların riskini azaltmada çok faydalıdır.
Kanser
Asrımızda neredeyse bütün organlarda yaygın olarak görülmeye başlayan kanserlerin, genetik ve çevreye bağlı çok çeşitli sebeplerle ortaya çıkması ve adının bile insanlara korkunç gelmesi karşısında, çok sayıda bilim insanı kanser konusunda araştırmalar yapmaktadır. Bu yüzden hemen hemen her bitkiyi inceleyen araştırmacılar, inciri de ele almıştır. Kansere karşı incirin tesirinden kısaca bahsetmek bile ne müthiş bir şifa kaynağı ile karşı karşıya olduğumuzu gösterir.
İncir sütünün terkibindeki asil-β-d-glukosil-βsitosteroller gibi biyoaktif bileşiklerle beraber az miktarda stearil ve oleil ile palmitoil ve linoleil, birlikte güçlü bir sitotoksik ajan olarak çeşitli kanser hücre dizilerinin çoğalmasını durdurucu tesir göstermiştir.[17]
- carica’da bulunan başlıca fenolik bileşiklerden olan “kuercetin,” mitokondriden sitokrom c salınımını uyararak birkaç kolon kanseri ve lösemi türünde, kanser hücrelerinin apoptozunu uyarma kabiliyetine sahiptir. Bu bileşik, ayrıca kemoterapötik bir ilaç olan sisplatin ile sinerjistik bir etki göstermiştir. İncir yapraklarının ihtiva ettiği fıtrî lateksle birlikte kullanıldığı araştırmalarda insan kolon kanseri,[18] meme kanseri,[19] rahim ağzı kanseri,[20] karaciğer kanseri[21] ve mide kanseri[22] hücrelerine karşı antitümör aktivite sergilediği gösterilmiştir. İki ayrı incir türünün (F. caricave F. salicifolia) yapraklarının sütüyle yapılan bir çalışmada, üçlü negatif meme kanseri hücrelerinde, kanser hücre çoğalmasını durdurduğu ve metastazı engellediği gösterilmiştir.[23] İncir sütü ile yapılan diğer bir çalışmada, 10mg/ml’lik dozun, yemek borusu kanseri üzerindeki tesiri değerlendirilmiş ve 72 saat sonunda kanser hücrelerinin büyüme ve gelişmesi durdurulmuştur.[24] Meme epiteli hücrelerinde DNA ipliğinin kırılmasına sebep olarak kanseri tetikleyen bir madde olan dietilstilbestrol kullanılarak kanser yapılan farelerde, incir yaprağı ekstresinin, DNA zincir kopmalarını azalttığı gösterilmiştir.[25]
Dipnotlar
[1] P. Andreia ve ark. (2009). Ficus carica L.: Metabolic and biological screening. Food and Chemical Toxicology 47, 11/2841–2846.
[2] Baby Joseph, S. Justin Raj (2011). Pharmacognostic and phytochemical properties of Ficus carica Linn–An overview. International Journal of PharmTech Research, 3/1, 8–12.
[3] Houda Lazreg Aref ve ark. (2011). In vitro cytotoxic and antiviral activities of Ficus carica latex extracts.
Natural Product Research, 25, 2011, 3/310–319.
[4] Shirin Abbasi ve ark. (2017). A new topical treatment of atopic dermatitis in pediatric patients based on Ficus carica L. (Fig): A randomized, placebo-controlled clinical trial. Complement. Ther. Med. Dec; 35: 85–91.
[5] Amal Kumar Ghimeray ve ark. (2015). In vitro antioxidant, collagenase inhibition, and in vivo anti-wrinkle effects of combined formulation containing Punica granatum, Ginkgo biloba, Ficus carica, and Morus alba fruits extract. Clin. Cosmet. Investig. Dermatol. Jul 16; 8: 389–396.
[6] Mark L. Dreher (2018). Whole Fruits and Fruit Fiber Emerging Health Effects. Nutrients, Nov 28; 10 (12): 1833.
[7] Hannah D. Holscher (2017). Dietary fiber and prebiotics and the gastrointestinal microbiota. Gut Microbes, Mar 4; 8 (2): 172–184.
[8] Makan Pourmasoumi ve ark. (2019). Comparison and Assessment of Flixweed and Fig Effects on Irritable Bowel Syndrome with Predominant Constipation: A Single-Blind Randomized Clinical Trial. Randomized Controlled Trial. Explore (NY). May-Jun; 15 (3):198–205.
[9] B. Ali ve ark. (2011). Anti-inflammatory and antioxidant activity of Ficus carica Linn. Leaves. Natural Product Research, 26, 2012, 5/460–465.
[10] Sibel Konyalıoğlu ve ark. (2008). α-Tocopherol, Flavonoid, and Phenol Contents and Antioxidant Activity of Ficus carica. Leaves. Research Article. Journal Pharmaceutical Biology, 43, 2005, 8/683–686.
[11] Shukranul Mawa ve ark. (2013). Ficus carica L. (Moraceae): Phytochemistry, Traditional Uses and Biological Activities. Review Article. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. Vol. 2013.
[12] N. Y. Gond ve S. S. Khadabadi (2008). Hepatoprotective Activity of Ficus carica Leaf Extract on Rifampicin-Induced Hepatic Damage in Rats. Indian J Pharm Sci. 2008 May-Jun; 70(3):364–366.
[13] Shifa Iman Alamgeer ve ark. (2017). Evaluation of antihypertensive potential of Ficus carica fruit. Pharm Biol. 2017 Dec; 55(1):1047–1053.
[14] A. Serraclara ve ark. (1998). Hypoglycemic action of an oral fig-leaf decoction in type-I diabetic patients. Diabetes Res. Clin. Pract., Jan; 39.(1):19–22.
[15] Fiona S. Atkinson ve ark. (2019). Abscisic Acid Standardized Fig (Ficus carica) Extracts Ameliorate Postprandial Glycemic and Insulinemic Responses in Healthy Adults. Nutrients, Jul 31; 11(8):1757.
[16] Santiagu Stephen Irudayaraj ve ark. (2017). Protective effects of Ficus carica leaves on glucose and lipids levels, carbohydrate metabolism enzymes and β-cells in type 2 diabetic rats. Pharm Biol. Dec; 55 (1): 1074–1081.
[17] Makan Pourmasoumi ve ark. (2019), a.g.e.
[18] Hala Soltana ve ark. (2019). Antitumoral activity of Ficus carica L. on colorectal cancer cell lines. Cell Mol Biol (Noisy-le-grand) Jul 31; 65 (6): 6–11.
[19] Yu Zhang ve ark. (2018). Extracts and components of Ficus carica leaves suppress survival, cell cycle, and migration of triple-negative breast cancer MDA-MB-231 cells. Onco Targets Ther. 2018; 11: 4377–4386.
[20] Arshia Ghanbari ve ark. (2019). Biological activities of Ficus carica latex for potential therapeutics in Human Papillomavirus (HPV) related cervical cancers. Onco. Targets Ther. Sci. Rep. Jan 31; 9(1):1013.
[21] Risa Purnamasari ve ark. (2019). Anticancer Activity of Methanol Extract of Ficus carica Leaves and Fruits Against Proliferation, Apoptosis, and Necrosis in Huh7it Cells. Cancer Inform. Apr 19; 18:1176935119842576.
[22] S. A. Hashemi ve ark. (2011). The Effect of Fig Tree Latex (Ficus carica) on Stomach Cancer Line. Iran Red Crescent Med J. Apr; 13(4): 272–275.
[23] Fatma Mousa Al Ghalban ve ark. (2021). Comparative anticancer activities of Ficus carica and Ficus salicifolia latex in MDA-MB-231 cells. Saudi Journal of Biological Sciences, 28, 6, June, 3225–3234.
[24] Seyyed Abbas Hashemi, Saeid Abediankenari (2013). Suppressive Effect of Fig (Ficus Carica) Latex on Esophageal Cancer Cell Proliferation. Acta Facultatis Medicae Naissensis 30(2); Scientific Journal of the Faculty of Medicine in Niš, 2013; 30(2):93–96.
[25] Alrena Lightbourn (2008). Fig (Ficus carica) leaf extract prevents diethylstilbestrol (DES)-induced DNA strand breaks in single-cell gel electrophoresis (SCGE)/COMET assay. Cancer Res. May 1 2008 (68) (9 Supplement) 2258.
