Harun Emre Berk
“Her şeyi yaratan Allah’tır. Her şey O’nun tasarruf ve yönetimindedir. Göklerin ve yerin hazinelerinin anahtarları O’nun nezdindedir.” (Zümer, 39/62–63).
İnsan dikkatle etrafına baktığında; rüzgârın esmesi, güneşin doğması, kuşların cıvıldamaları ve bulutların hareketi gibi birçok hadiseye şahit olur. Bunların her biri kendine has özelliklere sahiptir ve iman nuru ve şuuruyla nazar eden insanlarda ulvî hisleri uyandırır. Ancak bu hadiseleri uzun zamandan beri görenlerde ülfet hissinin belirmesi de muhtemeldir. Sathî nazarının kurbanı insana her şey sıradan ve basit görünür.
Mevcudata dikkatle nazar ettiğimizde, göreceğimiz ve idrak edeceğimiz şey, her bir varlığın ve zerrenin bir kanuna göre hareket ettiğidir. Hücreler, atomlar ve zerreler; ilahî kanunlara göre hareket eder. Bilim, bu kanunların tespitiyle gelişir. Zerreler kuralsız bir şekilde hareket etselerdi, matematik, fizik, kimya, biyoloji gibi bilimler de var olmazlardı. Mesela, suyun meydana gelmesi için, iki hidrojen atomuyla bir oksijen atomunun birleştirilmesi gerekir. Böyle sabit bir oran olmasaydı, kimya bilimi de olmazdı zaten.
Başka bir misal olarak kütleler arası çekim kuvvetini düşünebiliriz. İki kütlenin birbirini ne kadar çekecekleri ilahî bir kanunla takdir edilir. Bu kanunu bize tarif eden bir formül vardır. Bu formül yardımıyla, iki cismin kütlesini, aralarındaki mesafeyi ve çekim sabitini bildiğimiz zaman, aralarındaki çekim kuvvetini de hesaplayabiliriz. Bu kuvvet o kadar hassas bir ölçekte cereyan eder ki kıl kadar bir sapma göremeyiz. Mesela, bir kılı alıp belli bir yükseklikten yere bırakalım. Bu kılın yere düşüşünü belirleyecek şekilde yaratılan kuvvet; yeryüzünün kütlesi, kılın kütlesi, hatta her bir atomunun ağırlığıyla orantılıdır. Bu kılı farklı bir gezegende yere bırakırsak sonuçlar farklı olur. Bugüne kadar yapılan ölçümlerde, ölçüm ne kadar hassaslaşırsa hassaslaşsın, bu formülden bir sapmanın olmadığı görülmektedir. Yani her bir zerre emir altındadır ve bir kanuna göre hareket etmektedir. Bilim de emir altındaki zerrelerin hareketlerine bağlı sonuçları gözlemlememizden ortaya çıkan bir kurallar mecmuasıdır.
