Nobel Ödülü; fizik, kimya, edebiyat, ekonomi, barış ve fizyoloji/tıp alanındaki olağanüstü başarılara verilmektedir. 2016 Nobel Tıp Ödülü, “otofaji” (bozuk ve arızalı hücrelerin temizlenip yenilenmesi) konusunda yaptığı araştırmalarla Japon hücre biyoloğu Yoshinori Ohsumi’ye verilmiştir.[i] 90’lı yılların başından beri otofajiyle ilgilenen Ohsumi, ekmek mayası kullanarak geliştirdiği yöntemle otofajide rol oynayan genleri tespit ederken insan hücrelerinde de benzer bir mekanizmanın var olduğunu gözlemler. Bu hücre içi yıkım–geri dönüşüm mekanizması, hücrelerin strese karşı direncini artırmak suretiyle metabolizmanın sağlığının korunmasına, kanser ve diyabetin önlenmesine vesile olur. Bozulması ise Parkinson ve şeker hastalığı gibi rahatsızlıklara sebep olur.[ii] Mikroskop ile yaptığı gözlemlerle araştırmalarına başlayan Ohsumi’nin 30 yıldan fazla süren çalışmaları, ATG proteininin fonksiyonunun anlaşılması ile sonuçlanır. Aslında otofajide ölen hücrelerin yerine yenileri yaratılmakta, ölüm ve hayatın iç içe olduğu bu mükemmel işleyiş, Rabbimizin sonsuz ilim, kudret ve iradesine işaret etmektedir.
Kan gruplandırma sistemlerinden ikisi AB0 ve RH’dir. Kan gruplandırılması, kanımızın bir mm3’te sayıları yaklaşık beş milyonu bulan kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit, alyuvar) yüzey antijenlerine göre yapılır. 7–8 mikron büyüklüğünde olan alyuvarın yüzeyinde şimdiye kadar keşfedilmiş 250’ye yakın antijen bulunur. Bunların en önemlileri A, B ve RH’dir.[iii] A, B, 0 ve AB kan tipleri, kan hücreleri yüzey antijenlerinin farklı tepkimesinden ileri gelmekte, farklı bir kan grubuna sahip birinden kan alındığında, bağışıklık sisteminin tepkisi “AB0 uyuşmazlığı” ile sonuçlanmaktadır. Diğer kan gruplama sistemi ise “RH negatif” ve “RH pozitif” olarak ikiye ayrılır ve özellikle gebelikte önemli olan “RH uyuşmazlığı” durumu anne RH negatif, bebek RH pozitif olduğu zaman görülmektedir. İlk doğumun aksine, sonraki gebeliklerde annenin RH antikorları, bebekteki RH antijenlerine saldırmakta, bu durum bebekte sarılık (kanda bilirubin artışı) ve hemolitik hastalıklara sebep olmaktadır.[iv]
[i] “2016 Nobel Prize in Physiology or Medicine to Yoshinori Ohsumi for his discoveries of mechanisms for autophagy”, www.nobelprize.org/uploads/2018/06/press-34.pdf
[ii] R. van Noorden ve H. Ledford, “Medicine Nobel for research on how cells ‘eat themselves’”, Nature, 2016, 538(7623):18–19.
[iii] Bernhard Uhl, Gynäkologie und Geburtshilfe, Mixed Media Product, 2018, s. 222.
[iv] Anti-D antikorları, günümüzde RH-negatif kan grubuna sahip olup RH değeri pozitif olan bir bebek doğuran annelere doğumdan hemen sonra verilir. Bu sayede annenin bu antijeni yabancı olarak tanıması ve ileriki gebeliklerinde düşük yapması engellenmiş olur.
